ทัศนคติเชิงวัตถุนิยม

ความหมายของทัศนคติเชิงวัตถุนิยม หมายถึงการที่มนุษย์มีมุมมองในชีวิตซึ่งคิดวนเวียนอยู่กับเป้าหมายที่จะบรรลุความสุขในโลกดุนยาอันชั่วคราวนี้เพียงอย่างเดียว ไม่เคยมีความคิดว่าชีวิตจะต้องเจออะไรบ้างหลังจากที่ต้องตายไป ไม่สนใจว่าบั้นปลายชีวิตหลังความตายเป็นจะอย่างไร ไม่ได้ทำอะไรเพื่ออาคิเราะฮ์ ไม่ให้ความสำคัญ ไม่รับรู้ว่าแท้จริงแล้วอัลลอฮ์สร้างโลกนี้มาเพื่อเป็นสถานที่ปฏิบัติความดี เสมือนเป็นแหล่งเพาะปลูกเพื่อเก็บเกี่ยวผลในโลกหน้า ดุนยาคือโลกแห่งการปฏิบัติ อาคิเราะฮ์คือโลกแห่งการตอบแทน ใครที่ใช้โอกาสในดุนยาเพื่อปฏิบัติคุณความดีเขาก็จะได้รับกำไรในสองโลก แต่หากใครที่ละเลยในการทำดีตอนที่มีชีวิตอยู่ในดุนยา อาคิเราะฮ์ของเขาก็จะเสียหายไม่มีกำไรใด ๆ รออยู่อีก

﴿ خَسِرَ ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةَۚ ذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡخُسۡرَانُ ٱلۡمُبِينُ 11 ﴾ [الحج: 11]

ความว่า “เขาผู้นั้นย่อมขาดทุนทั้งในโลกนี้และโลกหน้า นั่นคือความขาดทุนที่ชัดเจนยิ่ง” (อัล-หัจญ์ 11)

อัลลอฮ์ไม่ได้สร้างโลกดุนยานี้อย่างไร้สาระ แต่ทรงสร้างด้วยเหตุผลที่ยิ่งใหญ่

﴿ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلۡمَوۡتَ وَٱلۡحَيَوٰةَ لِيَبۡلُوَكُمۡ أَيُّكُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗاۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡغَفُورُ 2 ﴾ [الملك: 2]

ความว่า “พระองค์ผู้ทรงสร้างความตายและการมีชีวิต เพื่อทดสอบพวกเจ้าว่าใครที่จะปฏิบัติความดีได้เลิศกว่า พระองค์คือผู้ทรงเกรียงไกรและปรีชาญาณ” (อัล-มุลก์ 2)

﴿ إِنَّا جَعَلۡنَا مَا عَلَى ٱلۡأَرۡضِ زِينَةٗ لَّهَا لِنَبۡلُوَهُمۡ أَيُّهُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗا 7 ﴾ [الكهف: 7]

ความว่า “แท้จริงแล้ว เราได้สร้างสิ่งต่าง ๆ บนหน้าแผ่นดินเพื่อเป็นเครื่องประดับตกแต่งให้มันสวยงาม เพื่อที่เราจะได้ทดสอบพวกเขาว่าใครที่จะปฏิบัติคุณงามความดีได้เลิศยิ่งกว่า” (อัล-กะฮ์ฟฺ 7)

พระองค์กำหนดให้ชีวิตดุนยามีความสะดวกสบายและความสำราญต่าง ๆ มากมาย อาทิ ทรัพย์สิน ลูกหลาน ตำแหน่ง อำนาจ และความสุขทุกประเภทอีกเหลือคณานับไม่มีใครทราบได้นอกจากพระองค์

มนุษย์บางกลุ่ม -ซึ่งเป็นส่วนใหญ่- มักจะมองเห็นแค่ความสุขผิวเผินที่ยั่วยวน คอยปรนเปรอตัวเองให้มีความสุขโดยไม่ได้พิจารณาความลับที่แฝงเร้นมาด้วย พยายามที่จะกอบโกยและรวบรวมสะสมอย่างสุขสำราญโดยไม่ได้คำนึงถึงชีวิตหลังจากโลกนี้ และอาจจะปฏิเสธด้วยซ้ำไปว่าไม่มีอีกแล้วโลกหลังความตาย

﴿ وَقَالُوٓاْ إِنۡ هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا ٱلدُّنۡيَا وَمَا نَحۡنُ بِمَبۡعُوثِينَ 29 ﴾ [الأنعام: 29]

ความว่า “พวกเขากล่าวว่า ไม่มีชีวิตอื่นใดอีกนอกจากชีวิตของเราในโลกดุนยานี้เท่านั้น และพวกเราจะไม่มีการฟื้นคืนชีพอีก” (อัล-อันอาม 29)

อัลลอฮ์ได้กำชับตักเตือนคนที่มีแนวคิดในการใช้ชีวิตเช่นนี้ว่า

﴿ إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ لِقَآءَنَا وَرَضُواْ بِٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَٱطۡمَأَنُّواْ بِهَا وَٱلَّذِينَ هُمۡ عَنۡ ءَايَٰتِنَا غَٰفِلُونَ 7 أُوْلَٰٓئِكَ مَأۡوَىٰهُمُ ٱلنَّارُ بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ 8 ﴾ [يونس: 7، 8]

ความว่า “แท้จริงแล้ว บรรดาคนที่ไม่หวังจะพบกับเราในอาคิเราะฮ์และพอใจกับการมีชีวิตในโลกดุนยานี้ ซ้ำยังรู้สึกมั่นคงกับชีวิตดังกล่าว รวมถึงบรรดาคนที่ไม่รู้สาอะไรเลยเกี่ยวกับโองการ(สัญญาณ)ต่าง ๆ ของเรา คนเหล่านี้จะกลับไปสู่ที่พักของพวกเขาในนรกด้วยผลแห่งการแสวงหากอบโกยที่พวกเขาทำไว้” (ยูนุส 7-8)

﴿ مَن كَانَ يُرِيدُ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا وَزِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيۡهِمۡ أَعۡمَٰلَهُمۡ فِيهَا وَهُمۡ فِيهَا لَا يُبۡخَسُونَ 15 أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَيۡسَ لَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِلَّا ٱلنَّارُۖ وَحَبِطَ مَا صَنَعُواْ فِيهَا وَبَٰطِلٞ مَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ 16 ﴾ [هود: 15، 16]

ความว่า “ผู้ใดก็ตามที่ปรารถนาชีวิตในดุนยาและความเลิศเลอของมัน เราก็จะให้กับเขาอย่างเต็มที่ตามความพยายามของพวกเขาในโลกนี้ และพวกเขาจะไม่ถูกลิดรอนให้มีความขาดตกบกพร่องเลย แต่คนเหล่านี้ เมื่อกลับไปอาคิเราะฮ์จะไม่ได้รับอะไรอีกนอกจากนรก สิ่งที่พวกเขาทำในดุนยาจะสูญสลายสิ้น และสิ่งที่พวกเขาปฏิบัติไว้ในดุนยาจะเป็นโมฆะ” (ฮูด 15-16)

สัญญาแห่งการสำทับตักเตือนนี้ครอบคลุมถึงบรรดาคนที่มีทัศนคติเชิงวัตถุนิยมเหล่านี้ด้วย ไม่ว่าจะเป็นคนที่ดูเบื้องนอกกำลังปฏิบัติงานที่จะได้ผลในอาคิเราะฮ์แต่เป้าประสงค์จริง ๆ กลับต้องการผลประโยชน์ในดุนยา เช่น พวกมุนาฟิกและพวกสร้างภาพอวดให้คนชม หรืออาจจะเป็นบรรดาคนกาฟิรที่ไม่ได้ศรัทธาต่อการฟื้นคืนชีพและการสอบสวนในอาคิเราะฮ์ เช่นชาวญาฮิลียะฮ์ กลุ่มแนวคิดอันตรายอย่างพวกทุนนิยมสุดโต่ง สังคมนิยม เซคคิวลาร์ ลัทธิปฏิเสธพระเจ้า ฯลฯ คนเหล่านี้ไม่ได้เห็นคุณค่าของชีวิต มุมมองของพวกเขาไม่ได้มากไปกว่าวิถีแห่งสัตว์อื่น หรืออาจจะย่ำแย่กว่าด้วยซ้ำไป เนื่องจากพวกเขาทุ่มเทความคิดและปัญญาเพื่อสิ่งที่ไม่ได้อยู่ถาวรและไม่ได้ทำให้พวกเขาอยู่ได้อย่างยั่งยืน ไม่ได้ทำความดีเพื่อบั้นปลายที่กำลังจะมาหาพวกเขาอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ในขณะที่สัตว์อื่นนั้นไม่ต้องมีบั้นปลายเหมือนมนุษย์และพวกมันเองก็ไม่ได้มีปัญญาเหมือนพวกเขาแต่แรกด้วย อัลลอฮ์ได้เตือนสติว่า

﴿ أَمۡ تَحۡسَبُ أَنَّ أَكۡثَرَهُمۡ يَسۡمَعُونَ أَوۡ يَعۡقِلُونَۚ إِنۡ هُمۡ إِلَّا كَٱلۡأَنۡعَٰمِ بَلۡ هُمۡ أَضَلُّ سَبِيلًا 44 ﴾ [الفرقان: 44]

ความว่า “เจ้าคิดหรือว่า พวกเขาส่วนใหญ่จะได้ยินหรือมีปัญญาคิดได้ อันที่จริงพวกเขาไม่ได้เป็นเหมือนอะไรเลยนอกจากพวกปศุสัตว์ หนำซ้ำอาจจะหลงทางยิ่งกว่าพวกมันเสียอีก” (อัล-ฟุรกอน 44)

พระองค์กล่าวว่าคนที่มีทัศนคติเช่นนี้แท้จริงแล้วเป็นคนที่ไม่มีความรู้

﴿ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ 6 يَعۡلَمُونَ ظَٰهِرٗا مِّنَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَهُمۡ عَنِ ٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ غَٰفِلُونَ 7 ﴾ [الروم: 6، 7]

ความว่า “ทว่า มนุษย์ส่วนใหญ่นั้นไม่รู้ พวกเขารู้เฉพาะเรื่องเบื้องหน้าในโลกดุนยานี้เท่านั้น แต่พวกเขาไม่รู้สาไม่สนใจอะไรเลยเกี่ยวกับอาคิเราะฮ์” (อัร-รูม 6-7)

แม้ว่ามนุษย์จะมีความสามารถในการคิดค้นและสร้างสิ่งประดิษฐ์ต่าง ๆ มากมาย แต่พวกเขาก็ยังถือว่าไม่มีความรู้ที่แท้จริงตราบใดที่จุดมุ่งหมายในชีวิตของพวกเขามีเพียงแค่โลกดุนยานี้เท่านั้น มันเป็นความรู้ที่ไม่ครบถ้วน ไม่มีความเหมาะสมที่จะได้รับฉายาอันทรงเกียรติว่าเป็นผู้ทรงภูมิปัญญา การเรียกขานว่าเป็นผู้รู้นั้นคู่ควรกับคนที่รู้จักอัลลอฮ์และมีความยำเกรงต่อพระองค์

﴿ إِنَّمَا يَخۡشَى ٱللَّهَ مِنۡ عِبَادِهِ ٱلۡعُلَمَٰٓؤُاْۗ إِنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٌ غَفُورٌ 28 ﴾ [فاطر: 28]

ความว่า “แท้จริงแล้ว คนที่เกรงกลัวต่ออัลลอฮ์ในหมู่บ่าวของพระองค์คือบรรดาผู้รู้จริง แท้จริง อัลลอฮ์ทรงเป็นผู้เกรียงไกรและผู้อภัยยิ่ง” (ฟาฏิร 28)

ในจำนวนตัวอย่างการมีทัศนคติแบบวัตถุนิยมก็คือเรื่องราวของกอรูนและคลังสมบัติของเขา อัลลอฮ์ได้ตรัสถึงเรื่องราวของเขาว่า

﴿ فَخَرَجَ عَلَىٰ قَوۡمِهِۦ فِي زِينَتِهِۦۖ قَالَ ٱلَّذِينَ يُرِيدُونَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا يَٰلَيۡتَ لَنَا مِثۡلَ مَآ أُوتِيَ قَٰرُونُ إِنَّهُۥ لَذُو حَظٍّ عَظِيمٖ 79 ﴾ [القصص: 79]

ความว่า “แล้วกอรูนก็ออกมายังกลุ่มชนของตนในชุดของเขาที่ประดับประดาอย่างโอ่อ่า บรรดาคนที่หลงใหลชีวิตในดุนยาต่างกล่าวกันว่า พวกเราปรารถนาอยากจะได้เหมือนที่กอรูนได้รับบ้าง แท้จริงเขาเป็นคนที่มีโชคลาภยิ่งใหญ่เหลือเกิน” (อัล-เกาะศ็อศ 79)

ผู้คนทั้งหลายเมื่อเห็นความร่ำรวยของกอรูนต่างก็ปรารถนาอยากจะได้รับโชคลาภแบบเดียวกับเขาบ้าง ต่างก็อิจฉาและชื่นชมยินดีกับความมั่งมีของกอรูน สภาพเดียวกันนี้เราอาจจะเห็นได้ในประเทศต่าง ๆ ที่เจริญรุ่งเรืองด้านวัตถุและเศรษฐกิจอย่างก้าวไกล จนบรรดาผู้คนที่มีอีมานอ่อนในหมู่ชาวมุสลิมมองดูความเจริญเหล่านั้นอย่างฉงนสนเท่ห์ โดยไม่สนใจว่าความเจริญเหล่านั้นแฝงด้วยกุฟร์และต้องมีบั้นปลายที่เลวร้ายอย่างไรบ้าง ทัศนคติที่ผิดเพี้ยนเช่นนี้เป็นเหตุจูงใจให้พวกเขายกย่องคนเหล่านั้นในหัวใจและพยายามแสดงออกเพื่อเลียนแบบนิสัย วิถีชีวิตและวัฒนธรรมของพวกเขาอย่างไม่ลังเลไร้ข้อกังขา ในขณะเดียวกันกลับไม่สนใจที่จะเอาตัวอย่างของพวกเขาในเรื่องความขะมักเขม้น อุตสาหะ การสร้างความแข็งแกร่งและผลิตนวัตกรรมที่มีประโยชน์มาใช้กับตัวเองบ้าง

ทัศนคติที่ถูกต้องในการดำรงชีวิตนั้น คือการที่มนุษย์มองว่าทุกอย่างในโลกนี้ ไม่ว่าจะเป็นทรัพย์สิน ตำแหน่ง และอำนาจทางวัตถุ ล้วนเป็นเครื่องมือที่จะใช้เพื่อปฏิบัติความดีกลับไปสู่อาคิเราะฮ์ ดังนั้น ดุนยาไม่ได้ถูกตำหนิโดยตัวมันเอง สิ่งที่ควรตำหนิหรือถูกชมคือพฤติกรรมของมนุษย์ที่ใช้ชีวิตในดุนยา แท้จริงแล้วดุนยาเป็นสะพานเชื่อมสู่อาคิเราะฮ์ และเป็นที่เก็บเสบียงกลับสู่สวรรค์ ชีวิตที่สุขสำราญในสวรรค์ล้วนมาจากความมุ่งมั่นในการสะสมความดีตอนที่มนุษย์มีชีวิตอยู่ในโลกดุนยานี้ ดุนยาเป็นที่แห่งการญิฮาดต่อสู้ ละหมาด ถือศีลอด บริจาคในหนทางของอัลลอฮ์ และแข่งกันกันทำความดี อัลลอฮ์ได้ตรัสถึงชาวสวรรค์ว่า

﴿ كُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ هَنِيٓ‍َٔۢا بِمَآ أَسۡلَفۡتُمۡ فِي ٱلۡأَيَّامِ ٱلۡخَالِيَةِ 24 ﴾ [الحاقة: 24]

ความว่า “พวกเจ้าทั้งหลายจงกินเถิด จงดื่มเถิด ให้สำราญตามที่พอใจ ด้วยผลแห่งความดีที่พวกเจ้าทำมาก่อนหน้านี้ในวันวานที่ผ่านมา” (อัล-ห๊ากเกาะฮ์ 24)

วันวานที่ผ่านมาในอายะฮ์นี้ หมายถึง ดุนยา นั่นเอง.

--------------------

แปลโดย ซุฟอัม อุษมาน

จากหนังสือ อัต-เตาฮีด ของท่านเชคศอลิห์ บิน เฟาซาน อัล-เฟาซาน หน้า 62-65