บทเรียนบางประการจากสูเราะฮฺ อัล-มุดดัษษิร

หนึ่ง ดะอฺวะฮฺต้องมีหลักการ

• (อายะฮฺที่ 1-7) หลักสูตรดะอฺวะฮฺบทแรกในชีวิตของท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม สอนให้ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม ได้รู้จักคุณลักษณะพื้นฐานของดาอีย์ เป็นสิ่งที่ต้องมีในตัวของดาอีย์ทุกคน
• การที่อัลลอฮฺสอนเช่นนี้แสดงให้เห็นว่า ดะอฺวะฮฺไม่ใช่เรื่องที่ทำได้โดยไม่ต้องอาศัยการเรียนรู้กฎเกณฑ์และวิธีการ ดะอฺวะฮฺไม่ใช่เรื่องของ "การเล่นขายของ" แต่เป็นเรื่องของการวางแผน มีระเบียบขั้นตอน และต้องคำนึงถึงปัจจัยต่างๆ ในเชิงปฏิบัติ
• การดะอฺวะฮฺโดยไม่เรียนรู้แนวทางและวิธีการไม่ใช่สิ่งที่ทำไม่ได้โดยสิ้นเชิง แต่การดะอฺวะฮฺโดยไม่รู้หลักการ อาจจะนำไปสู่ผลลัพธ์ในด้านลบมากกว่าด้านบวก ซึ่งเป็นเรื่องที่ต้องพิจารณาให้รอบคอบ

สอง วิถีของผู้ต่อต้าน

• (อายะฮฺที่ 24-25) การต่อต้านมีมาตั้งแต่ยุคเริ่มต้นในอดีตแล้ว มีวิธีการต่อต้านหลากหลายรูปแบบที่ถูกนำมาใช้ หลักๆ ก็คือความพยายามทำร้ายท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม และบรรดาผู้ศรัทธา ถ้าทำไม่ได้ก็หาวิธีใส่ร้าย เสียดสี เหยียดหยาม ฯลฯ เพื่อก่อให้เกิดความปั่นป่วนต่อการดะอฺวะฮฺ หรือเพื่อสร้างความคลอนแคลนต่อความถูกต้องของดะอฺวะฮฺนั้นเสียเอง รูปแบบการต่อต้านเช่นเดียวกันนี้มีให้เห็นจนถึงปัจจุบัน
• (อายะฮฺที่ 11) อัลลอฮฺทรงรับเป็นผู้ปกป้องท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม ด้วยพระองค์เอง ไม่ใช่เรื่องที่ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม ต้องกังวลมากมาย ถ้าหากต้องเผชิญกับการทำร้ายหรือดูถูกเหยียดหยาม ไม่ว่าความเดือดร้อนนั้นจะหนักหน่วงแค่ไหน ท่านนบี ศ็อลลัลลอฮฺ อะลัยฮิ วะสัลลัม ก็จะยังคงอยู่ภายใต้การพิทักษ์ดูแลของพระองค์อัลลอฮฺ ความหมายเดียวกันนี้ปรากฏใน (สูเราะฮฺ อัล-มาอิดะฮฺ : 67) และ (สูเราะฮฺ อัล-หิจญ์รฺ : 95)

สาม การตอบโต้ผู้ต่อต้าน

• การตอบโต้ทางจิตวิทยา อาจจะมีผลที่ร้ายกาจต่อผู้ต่อต้าน มากกว่าการใช้วิธีรุนแรง (ตั้งแต่อายะฮฺที่ 8-31 มีนัยยะทางจิตวิทยาในการตอบโต้แฝงอยู่อย่างเห็นได้ชัด) ในเมื่อมีวิธีมากมายที่สามารถใช้ตอบโต้ได้ ดาอีย์ควรเลือกใช้วิธีที่ดีที่สุด ตามที่อัลกุรอานกำชับ เพราะจุดประสงค์ในการตอบโต้ไม่ใช้เพื่อทำร้ายอีกฝ่าย แต่เพื่อให้เขาหยุดพฤติกรรมต่อต้าน และหวังว่าเขาจะตอบรับการดะอฺวะฮฺ (ดู สูเราะฮฺ ฟุศศิลัต : 34) หากคิดใช้แต่วิธีรุนแรงอาจจะไม่ได้ผลตามจุดประสงค์ดังกล่าว หนำซ้ำยังอาจจะเป็นต้นเหตุแห่งผลเสียที่ร้ายแรงกว่าในภายหลัง ไม่ว่าผลเสียนั้นจะเกี่ยวกับดะอฺวะฮฺหรือตัวดาอีย์เอง

สี่ ความชัดเจนของดะอฺวะฮฺ

• (อายะฮฺที่ 32 จนจบสูเราะฮฺ) ดะอฺวะฮฺอิสลามคือการเรียกร้องสู่คุณธรรมพื้นฐาน ที่กมลสันดานและสติปัญญาของมนุษย์พึงรับได้ สัจธรรมที่อิสลามเชิญชวนมีเครื่องหมายและหลักฐานที่ชัดเจนรับรอง หน้าที่ของดาอีย์คือการนำเสนออย่างชัดเจน อย่าให้คลุมเครือ อย่าให้เหลือความสงสัย ส่วนการตอบรับหรือไม่นั้น อยู่นอกเหนือขอบเขตภาระของดาอีย์ ไม่จำเป็นต้องบังคับข่มขู่ให้ใครเชื่อ ถ้าหากสิ่งที่นำเสนอนั้นมีความชัดเจนภายในตัว ผู้ที่มีสติปัญญาย่อมรู้เองและรับเองได้ ปัญหาก็คือดาอีย์สามารถนำเสนอให้มันชัดเจนแก่ผู้ที่เขาเชิญชวนหรือไม่ มากน้อยแค่ไหน